Привремената спогодба е неправда за Македонија

Правното средство што денес ќе го претставам е наменето за Меѓународниот суд на правдата, темели на тврдење за ништавност на Привремената спогодба, а одлуката на судот ќе биде задолжителна за двете земји.

Кога Македонија ќе истакне приговор дека е во спротивност со меѓународното право да се преговара за името, ЕУ и ОН велат дека сме во право, но дека самите сме се согласиле со Привремената спогодба да преговараме.

Поинаку кажано, ЕУ и ОН ни велат дека тоа навистина е неправда, но дека сами сме си ја нанеле таа неправда.

Дали е така?

Имено, Аристотел во петтата глава на „Никомахова етика“, која ја обработува областа правда и правичност (како дел од етиката како наука), тврди дека: „… да се ‘трпи неправда’ не може да биде нешто посакувано“.

Тој тврди дека со сакање никој не дозволува со него да се постапува неправедно. Тоа не го сака никој, тоа не го сака ниту оној што не знае да се совлада самиот себеси; тоа се случува спротивно на неговото посакување. Никој, дури ни тој што не знае да се совладува самиот себеси, не сака нешто за што не е убеден дека е добро; тој греши само во тоа, што не го прави она, што по сопствено убедување би морал да го прави.

Во конкретниов случај, тоа значи дека Обединетите нации, односно специјалниот претставник на генералниот секретар на Обединетите нации Сајрус Венс, на Македонија и ја претставил Привремената спогодба како нешто добро, иако таа е неправда за Македонија, односно за нејзините претставници.

Со непосредно учество на Обединетите нации, повредено е едно од основните правила на Обединетите нации и Европската Унија, а тоа е мала фидес. Обединетите нации и Европската Унија не можат да се оправдаат со незнаење на сопственото јус цогенс, кое го прекршиле учествувајќи во склучувањето на Привремената спогодба. Лошата намера на ОН се утврдува според стандардот, дали просечен правник вработен во Обединетите нации би составил ваков договор. Меѓутоа, во конкретниов случај стандардот мора да се подигне на најдобар правник во Обединетите нации, бидејќи во склучувањето на Привремената спогодба како гаранција за праведноста и правичноста на Привремената спогодба гарантираат Обединетите нации, преку свој специјален претставник. Санкцијата за лоша намера е ништавност на правното дело. За да биде појасно, кај нас лошата намера беше санкционирана во Законот за облигациони односи (1978) член 74, 104, 135, 136 и 264.

Во конкретниов случај, од суштествено значење е кое право треба да се примени за да се докаже ништавноста на Привремената спогодба. Со оглед на тоа дека се работи за договор меѓу две држави, се чини дека Виенската конвенција за договорно право (потпишана на 23 март 1969 во Виена, објавена во „Сл.лист СФРЈ-Меѓународни договори и други договори“, бр.30/72) треба да биде правото што треба да се примени за да се докаже ништавноста на Привремената спогодба.

Според член 42, став 1 од Виенската конвенција за договорно право:

1.Важноста на договорот или согласноста на државите да бидат обврзани со овој договор може да се оспори само врз основа на ова конвенција.

Според член 44, став 2 од Виенската конвенција за договорно право:

2.На причината за ништавност или гаснење на договорот, повлекувањето на една членка или прекинувањето на примената на договорот што го признава ова конвенција, може да се повикува само во поглед на целиот договор, освен под условите што ги предвидуваат следната точка и член 60. Како причина за ништавност на Привремената спогодба претставува фактот што во Привремената спогодба има одредби што се во спротивност со меѓународното јус цогенс.

Според член 53 од Виенската конвенција за договорно право, ништавни се договорите што се во спротивност со императивните норми на општото меѓународно право (јус цогенс): ништавен е секој договор кој во моментот на своето склучување е во спротивност со императивна норма на општото меѓународно право. За потребите на ова конвенција, императивна норма на општото меѓународно право е норма што ја прифатила и признала целокупната меѓународна заедница на држави како норма, од која не е допуштено никакво отстапување и која не може да се измени со нова норма на општото меѓународно право од ист карактер.

Од одредбата на член 30, став 1 на Виенската конвенција за договорно право, може да се заклучи дека во дефинирањето на ништавноста заради кршење на императивна норма на општото меѓународно право, влегува и членот 103 на Повелбата на Обединетите нации кој гласи: доколу постои противречност помеѓу обврските на членовите на Обединетите нации според ова Повелба и нивните обврски по кој било меѓудржавен договор, преовладуваат нивните обврски по ова Повелба.

Во конкретниов случај, Привремената спогодба има две норми што се во спротивност со императивните норми на општото меѓународно право.

Имено, членот 5 став 1 одредува дека договорните страни ќе ги продолжат преговорите за разликите во името на Македонија:

1.Страните се согласуваат да ги продолжат преговорите под покровителство на генералниот секретар на Обединетите нации, според Резолуцијата 845(1993) на Советот за безбедност, со намера да се постигне договор за разликите наведени во таа резолуција и во Резолуцијата 817(1993) на Советот за безбедност.

Цитираната норма е во спротивност со член 8 од Европската конвенција за човекови права што го вклучува и правото на име, односно идентитет.

Повикувањето на Резолуцијата 817(1993) и Резолуцијата 845(1993), не можат да го отстранат овој недостаток, бидејќи тие резолуции се во спротивност со член 103 од Повелбата на Обединетите нации, која на императивен начин одредува дека доколку некоја договорна норма е во спротивност со норма на Повелбата на Обединетите нации, се применува нормата од Повелбата на Обединетите нации. Во конкретниов случај резолуциите се во спротивност со член 4 на Повелбата на Обединетите нации што во став 1 на императивен начин ги одредува условите за членство. Како што беше кажано порано, Виенската конвенција за договорно право, која претставува меродавно право за оценка на Привремената спогодба, во членот 30 се повикува на член 103 од Повелбата на Обединетите нации, односно на императивното право на Повелбата, во случајов член 4 став 1:

Членки на Обединетите нации можат да станат сите други мирољубиви држави, кои ќе ги преземат обврските содржани во ова Повелба на Обединетите нации и кои според оценката на организацијата се способни и волни да ги исполнуваат тие обврски.

Значи, со никакви резолуции и со никакви договори не смее да се постапува надвор од императивните норми, а во конкретниов случај, прво со резолуциите, а потоа со Привремената спогодба се повредени императивните норми.

Објавено како фељтон за “Стратегија за зачувување на името” во Нова Македонија на 4 мај 2010
Сите делови:
1. Дали случајот помеѓу Македонија и Грција правно е меѓународен спор?!
2. Зошто Европа ја поддржува грчката неправда кон Македонија?
3. Има правни лекови за нашата болест
4. Привремената спогодба е неправда за Македонија
5. Сојузот со САД – причина што Грција не го користи правото на војна
6. Пресудата на Меѓународниот суд на правда ќе биде како светилник

  •